Giới thiệu
Kinh doanh hộ gia đình là một trong những mô hình phổ biến tại Việt Nam, đặc biệt phù hợp với các hoạt động thương mại nhỏ lẻ, dịch vụ cá nhân. Việc thực hiện xin giấy phép kinh doanh hộ gia đình đúng quy định là yêu cầu bắt buộc để đảm bảo tính pháp lý cho hoạt động kinh doanh. Bài viết dưới đây sẽ hướng dẫn chi tiết thủ tục mới nhất năm 2025.
1. Kinh doanh hộ gia đình là gì?
Theo Điều 79 Nghị định 01/2021/NĐ-CP, quy định:
Điều 79. Hộ kinh doanh1. Hộ kinh doanh do một cá nhân hoặc các thành viên hộ gia đình đăng ký thành lập và chịu trách nhiệm bằng toàn bộ tài sản của mình đối với hoạt động kinh doanh của hộ. Trường hợp các thành viên hộ gia đình đăng ký hộ kinh doanh thì ủy quyền cho một thành viên làm đại diện hộ kinh doanh. Cá nhân đăng ký hộ kinh doanh, người được các thành viên hộ gia đình ủy quyền làm đại diện hộ kinh doanh là chủ hộ kinh doanh.
Hộ kinh doanh gia đình là mô hình kinh doanh do một cá nhân hoặc một nhóm người trong gia đình đứng tên đăng ký, chịu trách nhiệm bằng toàn bộ tài sản của mình đối với hoạt động kinh doanh. Hộ kinh doanh không có tư cách pháp nhân nhưng được cấp giấy đăng ký hộ kinh doanh để hoạt động hợp pháp.
2. Quy định về xin giấy phép kinh doanh hộ gia đình
Theo quy định tại Luật Doanh nghiệp 2020 và Nghị định 01/2021/NĐ-CP, hộ gia đình muốn kinh doanh hợp pháp phải thực hiện xin giấy phép kinh doanh hộ gia đình bằng cách đăng ký hộ kinh doanh tại cơ quan nhà nước có thẩm quyền.
Một số quy định cơ bản khi xin giấy phép kinh doanh hộ gia đình gồm:
- Chủ thể đăng ký: Cá nhân là công dân Việt Nam hoặc một nhóm người trong cùng gia đình.
- Số lượng đăng ký: Một cá nhân chỉ được đăng ký một hộ kinh doanh trên toàn quốc.
- Địa điểm kinh doanh: Mỗi hộ kinh doanh chỉ sử dụng một địa điểm kinh doanh cố định. Nếu kinh doanh ở nhiều địa điểm, phải thành lập doanh nghiệp.
- Số lượng lao động: Không sử dụng quá 10 lao động thường xuyên.
- Ngành nghề kinh doanh: Phải đăng ký ngành nghề kinh doanh cụ thể, tuân thủ quy định pháp luật về điều kiện kinh doanh nếu hoạt động trong lĩnh vực có điều kiện.
- Giấy phép con: Với một số ngành nghề đặc thù như ăn uống, y tế, giáo dục..., hộ kinh doanh còn cần xin giấy phép con theo quy định chuyên ngành.
Việc không đăng ký giấy phép kinh doanh hộ gia đình hoặc kinh doanh trái phép có thể bị xử phạt hành chính theo quy định của pháp luật.
3. Hướng dẫn thủ tục xin giấy phép kinh doanh hộ gia đình
Để xin giấy phép kinh doanh hộ gia đình, người đăng ký cần thực hiện các bước sau:
- Chuẩn bị hồ sơ xin giấy phép kinh doanh hộ gia đình, bao gồm:
- Giấy đề nghị đăng ký hộ kinh doanh (theo mẫu).
- Giấy tờ pháp lý của cá nhân (CMND/CCCD/hộ chiếu) của chủ hộ.
- Văn bản ủy quyền nếu người nộp hồ sơ không phải là chủ hộ kinh doanh
- Điền đầy đủ thông tin về tên hộ kinh doanh, ngành nghề, địa điểm kinh doanh, vốn kinh doanh và số lao động dự kiến.
4. Nộp hồ sơ xin giấy phép kinh doanh hộ gia đình ở đâu?
Theo quy định tại Điều 87 Luật Doanh nghiệp, hồ sơ xin giấy phép kinh doanh hộ gia đình được nộp tại Phòng Tài chính – Kế hoạch thuộc Ủy ban nhân dân cấp huyện nơi đặt địa điểm kinh doanh.
Người đăng ký có thể lựa chọn hai hình thức nộp hồ sơ:
4.1 Nộp trực tiếp
- Người đại diện hộ kinh doanh đến nộp hồ sơ tại bộ phận một cửa của UBND cấp huyện.
- Sau khi tiếp nhận, cơ quan đăng ký sẽ cấp giấy biên nhận và xử lý hồ sơ trong vòng 03 ngày làm việc nếu hợp lệ.
4.2 Nộp hồ sơ trực tuyến
- Truy cập Cổng dịch vụ công quốc gia.
- Đăng nhập bằng tài khoản định danh VNeID mức độ 2 hoặc tài khoản dịch vụ công quốc gia.
- Thực hiện các bước kê khai online và tải lên hồ sơ theo hướng dẫn.
- Hồ sơ sau khi gửi sẽ được xử lý tương đương với hình thức nộp trực tiếp.
Việc đăng ký giấy phép kinh doanh hộ gia đình qua mạng đang ngày càng được khuyến khích nhằm tiết kiệm thời gian và giảm thủ tục hành chính.
5. Thời gian giải quyết hồ sơ xin giấy phép kinh doanh hộ gia đình
- Trong vòng 3 ngày làm việc kể từ khi nhận đủ hồ sơ hợp lệ, cơ quan đăng ký cấp huyện sẽ cấp giấy chứng nhận hộ kinh doanh.
- Trường hợp hồ sơ không hợp lệ, cơ quan đăng ký sẽ có văn bản thông báo rõ lý do và yêu cầu sửa đổi trong thời gian tương đương.
- Nếu quá 3 ngày làm việc không nhận được phản hồi, người nộp hồ sơ có quyền khiếu nại hoặc tố cáo theo quy định.
6. Những điều cần làm sau khi xin giấy phép kinh doanh hộ gia đình
Những điều cần làm sau khi xin giấy phép kinh doanh hộ gia đình
Sau khi được cấp giấy chứng nhận đăng ký hộ kinh doanh, cá nhân hoặc hộ gia đình cần thực hiện đầy đủ các bước tiếp theo để đảm bảo hoạt động kinh doanh hộ gia đình đúng pháp luật và không bị xử phạt hành chính. Dưới đây là những việc cần làm:
6.1 Thực hiện khai thuế ban đầu
Ngay sau khi được cấp giấy đăng ký kinh doanh hộ gia đình, chủ hộ cần đến Chi cục Thuế cấp huyện nơi đặt địa điểm kinh doanh để khai thuế ban đầu. Nội dung khai bao gồm:
- Tờ khai thuế môn bài.
- Thông tin tài khoản ngân hàng (nếu có).
- Mẫu đăng ký hình thức kế toán, hóa đơn.
6.2 Đóng lệ phí môn bài
Hộ kinh doanh có trách nhiệm đóng lệ phí môn bài chậm nhất là 30 ngày kể từ ngày được cấp giấy phép. Mức lệ phí tùy thuộc vào doanh thu dự kiến trong năm:
- Doanh thu trên 500 triệu đồng/năm: 1.000.000 đồng
- Doanh thu từ 300 – 500 triệu đồng/năm: 500.000 đồng
- Doanh thu từ 100 – dưới 300 triệu đồng/năm: 300.000 đồng
(Hộ có doanh thu dưới 100 triệu đồng/năm được miễn lệ phí môn bài.)
6.3 Mua hóa đơn (nếu thuộc diện áp dụng)
Đối với ngành nghề kinh doanh có phát sinh hóa đơn đầu ra (như dịch vụ ăn uống, bán lẻ hàng hóa...), hộ kinh doanh cần:
- Đăng ký sử dụng hóa đơn điện tử với cơ quan thuế.
- Thực hiện xuất hóa đơn khi có yêu cầu hoặc theo quy định chuyên ngành.
6.4 Treo bảng hiệu tại địa điểm kinh doanh
Tên bảng hiệu phải đúng với tên đã đăng ký trên giấy phép kinh doanh hộ gia đình, có địa chỉ rõ ràng và đảm bảo đúng quy định về quảng cáo, trật tự đô thị.
7. Những điều cần lưu ý khi xin giấy phép kinh doanh hộ gia đình
Trước khi thực hiện thủ tục xin giấy phép kinh doanh hộ gia đình, cá nhân và hộ gia đình cần lưu ý một số vấn đề quan trọng để tránh sai sót và vi phạm quy định pháp luật:
7.1 Một cá nhân chỉ được đăng ký một hộ kinh doanh
Theo quy định hiện hành, mỗi cá nhân chỉ được quyền đứng tên thành lập một hộ kinh doanh trên phạm vi toàn quốc. Việc đăng ký nhiều hộ cùng lúc sẽ bị từ chối hoặc xử lý vi phạm hành chính.
7.2 Không sử dụng quá 10 lao động thường xuyên
Hộ kinh doanh không được thuê lao động vượt quá 10 người. Nếu có nhu cầu mở rộng quy mô nhân sự, nên cân nhắc chuyển đổi sang loại hình doanh nghiệp tư nhân hoặc công ty TNHH để đảm bảo pháp lý.
7.3 Địa điểm kinh doanh phải cố định và hợp pháp
Hộ kinh doanh chỉ được sử dụng một địa điểm kinh doanh. Nếu địa điểm là nhà thuê, cần có hợp đồng hợp lệ và sự đồng ý của chủ sở hữu. Không được kinh doanh lưu động hoặc qua nhiều địa điểm khác nhau.
7.4 Ngành nghề đăng ký phải phù hợp và được phép kinh doanh
Chỉ được đăng ký ngành nghề kinh doanh phù hợp với quy định pháp luật. Một số lĩnh vực như thực phẩm, spa, giáo dục, y tế... cần có thêm giấy phép con trước khi hoạt động chính thức.
7.5 Phải kê khai và nộp thuế đúng hạn
Sau khi đăng ký, hộ kinh doanh phải kê khai và đóng thuế (thuế môn bài, thuế GTGT, TNCN nếu có) theo hướng dẫn của Chi cục Thuế địa phương để tránh bị phạt chậm nộp hoặc truy thu.
Những điều cần lưu ý khi xin giấy phép kinh doanh hộ gia đình
8. Các câu hỏi thường gặp
8.1 Tôi nên chọn hộ kinh doanh hay công ty TNHH một thành viên?
Nếu bạn kinh doanh nhỏ, ít nhân sự và không có nhu cầu mở rộng quy mô nhanh, hộ kinh doanh là lựa chọn phù hợp. Tuy nhiên, nếu muốn tách bạch tài sản, mở rộng mô hình hoặc cần gọi vốn, nên xem xét thành lập công ty TNHH một thành viên.
8.2 Tôi có thể đăng ký hộ kinh doanh tại nhà thuê không?
Được, miễn bạn có hợp đồng thuê hợp pháp và được chủ nhà đồng ý. Cần lưu ý địa điểm này không thuộc diện cấm hoặc hạn chế kinh doanh theo quy định địa phương.
8.3 Tôi đã đăng ký hộ kinh doanh, có cần làm thủ tục thuế không?
Có. Sau khi được cấp giấy phép kinh doanh hộ gia đình, bạn phải khai thuế ban đầu, nộp thuế môn bài, và thực hiện đầy đủ nghĩa vụ kê khai theo hướng dẫn của Chi cục Thuế.
8.4 Tôi có thể dùng tên công ty để đặt tên hộ kinh doanh không?
Không. Hộ kinh doanh không được trùng tên với tên doanh nghiệp đã đăng ký trên toàn quốc. Bạn nên kiểm tra tên trước khi nộp hồ sơ.
Kết luận
Việc xin giấy phép kinh doanh hộ gia đình đúng thủ tục giúp hộ kinh doanh hoạt động hợp pháp, dễ dàng tiếp cận các chính sách hỗ trợ kinh doanh, vay vốn, và tránh các rủi ro pháp lý. Nếu bạn cần tư vấn hoặc hỗ trợ trọn gói, Thành lập công ty giá rẻ luôn sẵn sàng đồng hành, giúp bạn hoàn tất thủ tục nhanh chóng và tiết kiệm chi phí.
