Công ty chứng khoán là gì? Khái niệm và Đặc điểm

1. Công ty chứng khoán là gì?

Điều 2. Giải thích thuật ngữ

Trong Thông tư này, các từ ngữ dưới đây được hiểu như sau:

1. Công ty chứng khoán là doanh nghiệp được Ủy ban Chứng khoán Nhà nước cấp phép thực hiện một, một số nghiệp vụ theo quy định tại Khoản 1 Điều 72, các Khoản 1, 2, 3, 4, 5 Điều 86 Luật Chứng khoán.

2. Điều kiện để thành lập công ty chứng khoán

2.1. Điều kiện về vốn

• Vốn góp phải bằng Đồng Việt Nam.
• Mức vốn điều lệ tối thiểu tùy theo nghiệp vụ đăng ký:
  • 25 tỷ đồng: môi giới, tư vấn đầu tư chứng khoán
  • 100 tỷ đồng: có thêm nghiệp vụ tự doanh
  • 165 tỷ đồng: có bảo lãnh phát hành chứng khoán

2.2. Điều kiện về cổ đông, thành viên góp vốn

• Cá nhân góp vốn không thuộc các trường hợp bị cấm thành lập và quản lý doanh nghiệp theo Luật Doanh nghiệp.
• Tổ chức góp vốn phải có tư cách pháp nhân hợp pháp, hoạt động có lãi 2 năm liên tiếp gần nhất và báo cáo tài chính được kiểm toán với ý kiến chấp nhận toàn phần.
• Cổ đông nắm từ 10% vốn điều lệ trở lên không được đồng thời sở hữu trên 5% vốn tại một công ty chứng khoán khác.
• Nhà đầu tư nước ngoài phải đáp ứng điều kiện riêng theo Điều 77 của Luật này.

2.3. Cơ cấu cổ đông, tỷ lệ vốn góp

• Phải có tối thiểu 2 tổ chức góp vốn (trừ trường hợp công ty TNHH MTV do tổ chức đặc thù sở hữu).
• Tổng tỷ lệ góp vốn của các tổ chức tối thiểu 65% vốn điều lệ, trong đó tổ chức là ngân hàng hoặc doanh nghiệp bảo hiểm phải sở hữu ít nhất 30% vốn điều lệ.

2.4. Cơ sở vật chất

• Có trụ sở làm việc ổn định, phù hợp với hoạt động kinh doanh chứng khoán.
• Có hệ thống trang thiết bị, công nghệ, văn phòng đáp ứng yêu cầu vận hành nghiệp vụ chứng khoán theo quy định.

2.5. Điều kiện về nhân sự

• Tổng giám đốc phải:
  • Có ít nhất 2 năm kinh nghiệm trong ngành tài chính – chứng khoán – ngân hàng
  • Có chứng chỉ hành nghề phân tích tài chính hoặc quản lý quỹ
  • Không bị truy cứu hình sự, không trong thời gian bị cấm hành nghề
  • Không bị xử phạt hành chính trong lĩnh vực chứng khoán trong 6 tháng gần nhất
• Nhân sự chuyên môn:
  • Tối thiểu 3 nhân viên có chứng chỉ hành nghề phù hợp cho mỗi nghiệp vụ đăng ký
  • Tối thiểu 1 nhân viên kiểm soát tuân thủ
• Nếu có Phó Tổng giám đốc phụ trách nghiệp vụ, người này cũng phải có chứng chỉ hành nghề và đáp ứng yêu cầu tương tự Tổng giám đốc.

2.6. Điều lệ công ty

• Dự thảo Điều lệ công ty phải phù hợp với Luật Chứng khoán và các văn bản hướng dẫn có liên quan.

3. Công ty chứng khoán hoạt động kinh doanh gì?

Điều 72. Nghiệp vụ kinh doanh của công ty chứng khoán

1. Công ty chứng khoán được cấp phép thực hiện một, một số hoặc toàn bộ nghiệp vụ kinh doanh sau đây:

a) Môi giới chứng khoán;

b) Tự doanh chứng khoán;

c) Bảo lãnh phát hành chứng khoán;

d) Tư vấn đầu tư chứng khoán.

2. Công ty chứng khoán chỉ được cấp phép thực hiện nghiệp vụ tự doanh chứng khoán khi được cấp phép thực hiện nghiệp vụ môi giới chứng khoán.

3. Công ty chứng khoán chỉ được cấp phép thực hiện nghiệp vụ bảo lãnh phát hành chứng khoán khi được cấp phép thực hiện nghiệp vụ tự doanh chứng khoán.

3.1. Môi giới chứng khoán và dịch vụ liên quan

• Thực hiện môi giới giao dịch cổ phiếu, trái phiếu, chứng chỉ quỹ
• Quản lý tài khoản giao dịch chứng khoán của khách hàng
• Cung cấp giao dịch chứng khoán trực tuyến
• Cho khách hàng vay ký quỹ (margin) hoặc ứng trước tiền bán chứng khoán
• Phân phối hoặc làm đại lý phân phối chứng khoán
• Cung ứng dịch vụ lưu ký, bù trừ và thanh toán chứng khoán

3.2. Tự doanh chứng khoán

• Mua bán chứng khoán với mục tiêu tìm kiếm lợi nhuận
• Đầu tư, góp vốn vào các công ty khác
• Phát hành hoặc chào bán các sản phẩm tài chính mới

3.3. Bảo lãnh phát hành chứng khoán

• Tư vấn lập hồ sơ phát hành, niêm yết chứng khoán
• Đại lý phát hành, nhận chuyển nhượng chứng khoán
• Hỗ trợ cổ phần hóa, M&A, tái cấu trúc doanh nghiệp
• Cung cấp dịch vụ tư vấn chiến lược, tư vấn quản trị doanh nghiệp

3.4. Tư vấn đầu tư chứng khoán

• Tư vấn chiến lược đầu tư cá nhân hoặc tổ chức
• Phân tích kỹ thuật, phân tích cơ bản, xây dựng danh mục đầu tư
• Cung cấp báo cáo, khuyến nghị, hỗ trợ ra quyết định đầu tư

3.5. Dịch vụ tài chính khác

• Phù hợp với quy định pháp luật
• Có văn bản báo cáo Ủy ban Chứng khoán Nhà nước
• Không gây rủi ro hệ thống hoặc ảnh hưởng đến thị trường

3.6. Nguyên tắc quản lý tài sản khách hàng

4. Những điều cần lưu ý khi thành lập công ty chứng khoán

• Thị trường có tính cạnh tranh và giám sát cao: Công ty chứng khoán phải tuân thủ chuẩn mực cao về năng lực nghiệp vụ, quản trị rủi ro, bảo mật dữ liệu và vận hành liên tục. Mọi sai sót đều có thể dẫn đến hậu quả nghiêm trọng về pháp lý và uy tín.
• Vốn đầu tư ban đầu lớn: Không chỉ là vốn điều lệ theo quy định (từ 25 đến 165 tỷ đồng), doanh nghiệp còn cần đầu tư mạnh cho hệ thống công nghệ giao dịch, nhân sự có chứng chỉ hành nghề, phòng lưu ký và cơ sở dữ liệu đạt chuẩn.
• Pháp lý chặt chẽ: Toàn bộ quy trình từ xin giấy phép, đăng ký nghiệp vụ, báo cáo tài chính, công bố thông tin cho đến kiểm toán nội bộ đều phải thực hiện đúng quy định của Luật Chứng khoán và hướng dẫn của Ủy ban Chứng khoán Nhà nước.
• Cần chiến lược phát triển rõ ràng: Doanh nghiệp phải xác định rõ phân khúc khách hàng mục tiêu, lựa chọn nghiệp vụ kinh doanh mũi nhọn (ví dụ: chỉ môi giới, hay cả tự doanh – bảo lãnh...), và có định hướng mở rộng quy mô từng bước thay vì dàn trải ngay từ đầu.

5. Thành lập công ty giá rẻ – Đồng hành pháp lý toàn diện cho doanh nghiệp chứng khoán

• Tư vấn mô hình pháp lý và cấu trúc cổ đông theo đúng quy định
• Soạn hồ sơ cấp phép (điều lệ, hợp đồng góp vốn, hồ sơ nhân sự, chứng chỉ hành nghề…)
• Tư vấn chuẩn hóa hệ thống công nghệ, quy trình nghiệp vụ và kiểm soát tuân thủ
• Hỗ trợ xây dựng bộ máy nội bộ và định hướng vận hành hiệu quả
• Đồng hành pháp lý sau thành lập, giúp doanh nghiệp tuân thủ đúng quy định về công bố thông tin, kiểm toán, lưu ký và thanh tra thị trường

Kết luận