Báo cáo tài chính gồm những gì? Cấu trúc và vai trò trong doanh nghiệp

Giới thiệu

1. Báo cáo tài chính là gì?

Điều 3. Giải thích từ ngữ

Trong Luật này, các từ ngữ dưới đây được hiểu như sau:

1. Báo cáo tài chính là hệ thống thông tin kinh tế, tài chính của đơn vị kế toán được trình bày theo biểu mẫu quy định tại chuẩn mực kế toán và chế độ kế toán.

• Phân tích hiệu quả tài chính và năng lực vận hành
• Cung cấp thông tin minh bạch cho nhà đầu tư, ngân hàng, cơ quan thuế và đối tác
• Thực hiện nghĩa vụ công bố thông tin tài chính theo quy định pháp luật

2. Báo cáo tài chính gồm những gì?

2.1 Bảng cân đối kế toán

• Tài sản: chia thành tài sản ngắn hạn và tài sản dài hạn như tiền mặt, hàng tồn kho, máy móc, bất động sản,...
• Nguồn vốn: gồm nợ phải trả (nợ vay, phải trả nhà cung cấp, thuế phải nộp...) và vốn chủ sở hữu (vốn góp, lợi nhuận chưa phân phối...).

2.2 Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh

• Doanh thu thuần từ bán hàng và cung cấp dịch vụ
• Giá vốn hàng bán
• Lợi nhuận gộp
• Chi phí hoạt động: chi phí bán hàng, chi phí quản lý, chi phí tài chính...
• Lợi nhuận thuần từ hoạt động kinh doanh
• Thu nhập và chi phí khác
• Tổng lợi nhuận trước và sau thuế

2.3 Báo cáo lưu chuyển tiền tệ

• Lưu chuyển tiền từ hoạt động kinh doanh: thu từ bán hàng, chi trả nguyên vật liệu, chi lương,...
• Lưu chuyển tiền từ hoạt động đầu tư: mua sắm tài sản cố định, đầu tư tài chính, thu hồi đầu tư,...
• Lưu chuyển tiền từ hoạt động tài chính: vay, trả nợ gốc, trả cổ tức, phát hành cổ phiếu,...

2.4 Thuyết minh báo cáo tài chính

• Chính sách kế toán đang áp dụng (khấu hao, ghi nhận doanh thu...)
• Diễn giải chi tiết các khoản mục lớn (phân tích doanh thu, chi phí, tài sản, nợ...)
• Các cam kết, nghĩa vụ nợ, giao dịch liên quan đến bên liên quan
• Thuyết minh các rủi ro tài chính, biến động tỷ giá, thay đổi kế toán...

3. Vai trò của báo cáo tài chính trong doanh nghiệp

3.1. Đối với nội bộ doanh nghiệp

• Hỗ trợ ban lãnh đạo ra quyết định: Báo cáo tài chính phản ánh đầy đủ tình hình tài sản, công nợ, vốn và hiệu quả kinh doanh, từ đó giúp doanh nghiệp phân tích điểm mạnh – điểm yếu và đưa ra chính sách vận hành phù hợp.
• Đánh giá hiệu quả sử dụng nguồn lực: Qua các chỉ tiêu tài chính, doanh nghiệp nhận diện mức độ sử dụng vốn, kiểm soát chi phí và năng suất lao động trong kỳ.
• Hoạch định chiến lược phát triển: Dựa trên dữ liệu tài chính, doanh nghiệp có thể xây dựng kế hoạch đầu tư, mở rộng, tái cơ cấu hoặc cắt giảm chi phí.

3.2. Đối với nhà đầu tư và ngân hàng

• Phân tích khả năng sinh lời và rủi ro: BCTC giúp đánh giá năng lực tạo lợi nhuận, tỷ suất lợi nhuận, biên lợi nhuận gộp và các chỉ số tài chính cốt lõi.
• Xác định khả năng thanh toán và tín nhiệm: Các chỉ số nợ phải trả, hệ số thanh khoản, dòng tiền thực giúp nhà đầu tư và tổ chức tín dụng đưa ra quyết định rót vốn hoặc cho vay một cách hợp lý.
• Tăng cường niềm tin và minh bạch: BCTC đầy đủ và đúng hạn là minh chứng cho sự chuyên nghiệp và đáng tin cậy của doanh nghiệp.

3.3. Đối với nhà cung cấp và khách hàng

• Đánh giá uy tín tài chính: Các chỉ tiêu về công nợ, vòng quay thanh toán và kết quả kinh doanh giúp nhà cung cấp quyết định mức tín dụng hoặc điều chỉnh điều khoản thanh toán.
• Phân tích năng lực sản xuất và phục vụ: Khách hàng có thể nhìn nhận khả năng duy trì cung ứng hàng hóa – dịch vụ và mức độ ổn định của doanh nghiệp trong dài hạn.

3.4. Đối với cổ đông và người lao động

• Theo dõi quyền lợi kinh tế: Cổ đông và người lao động quan tâm đến lợi nhuận, cổ tức, tiền lương, bảo hiểm và các phúc lợi khác được phản ánh qua BCTC.
• Đánh giá cơ hội gắn bó lâu dài: Một doanh nghiệp có báo cáo tài chính ổn định, minh bạch là yếu tố quyết định để thu hút và giữ chân nhân sự chủ chốt.

3.5. Đối với cơ quan nhà nước

• Thanh tra, giám sát tuân thủ pháp luật: BCTC là căn cứ để cơ quan thuế, tài chính, thống kê, kiểm toán giám sát hoạt động tài chính của doanh nghiệp.
• Định hướng chính sách quản lý: Từ dữ liệu tổng hợp, nhà nước có thể đánh giá tình hình kinh tế ngành và xây dựng các chính sách tài khóa phù hợp.

3.6. Điều kiện để báo cáo tài chính phát huy hiệu quả

• Lập đúng chuẩn mực và biểu mẫu quy định
• Trình bày trung thực, khách quan, đầy đủ thông tin
• Có xác nhận pháp lý, chữ ký người chịu trách nhiệm và đúng thời hạn nộp
• Tuân thủ nguyên tắc kế toán và quy định pháp luật hiện hành

4. Thời hạn nộp báo cáo tài chính

4.1. Đối với doanh nghiệp nhà nước

• Báo cáo tài chính quý:
  • Nộp chậm nhất 20 ngày kể từ ngày kết thúc quý.
  • Đối với công ty mẹ hoặc tổng công ty nhà nước, thời hạn là 45 ngày.
• Báo cáo tài chính năm:
  • Nộp chậm nhất 30 ngày kể từ ngày kết thúc năm tài chính.
  • Riêng công ty mẹ hoặc tổng công ty nhà nước được phép nộp trong 90 ngày.
• Các đơn vị kế toán trực thuộc công ty mẹ, tổng công ty thực hiện nộp theo thời hạn do công ty mẹ, tổng công ty quy định nội bộ.

4.2. Đối với các doanh nghiệp khác

• Doanh nghiệp tư nhân, công ty hợp danh:
  • Thời hạn nộp báo cáo tài chính năm: 30 ngày kể từ ngày kết thúc năm tài chính.
• Các loại hình doanh nghiệp còn lại (công ty TNHH, công ty cổ phần...):
  • Nộp báo cáo tài chính năm chậm nhất là 90 ngày kể từ ngày kết thúc năm tài chính.
• Đơn vị kế toán trực thuộc (chi nhánh, văn phòng đại diện...) thực hiện nộp báo cáo tài chính cho đơn vị kế toán cấp trên theo thời hạn do đơn vị cấp trên quy định.

4.3. Nơi nhận báo cáo tài chính

• Cơ quan thuế quản lý trực tiếp
• Cơ quan đăng ký kinh doanh
• Cơ quan thống kê

Kết luận